Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) 1982 yılında kuruluşundan beri Türkiye’de özellikle Ege Bölgesi’nde araştırma ve eğitim alanlarında bir çekim merkezi olmuştur. Üniversitemiz, 2019-2020 akademik yılı itibariyle Türkiye’nin dört bir yanından gelen 70.081 öğrenci ve 111 ülkeden gelen 1366 yabancı öğrencisi ile Türkiye’deki en büyük eğitim kurumlarından biridir. Dokuz Eylül Üniversitesi, Türk Yükseköğretim Alanındaki prestijli konumunun yanı sıra, eğitim ve araştırmada küresel ölçekte varlığını güçlendirmek ve küresel bilgi üretim ağlarında lider konuma gelmeyi amaçlamaktadır.

Uluslararasılaşma uluslararası, kültürlerarası ya da küresel boyutların yükseköğretimin amaçlarına, işlevlerine ve eğitim veriliş şekillerine entegre edilmesi olarak tanımlanabilir (Knight, 2008, p. 21).  Dokuz Eylül Üniversitesi, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK) tarafından uluslararasılaşma stratejisinin uygulanmasında pilot olarak seçilen 20 üniversiteden birisi olarak, Türk yükseköğretiminin uluslararasılaşmasına öncülük etmektedir. DEÜ uluslararasılaşmayı kendi içinde bir amaç olarak değil, kurum kültürüne uluslararası bakış açısını eklemeye yönelik bir kazanım olarak görmektedir. Dokuz Eylül Üniversitesi’nin uluslararasılaşma stratejisi, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın stratejisi ile uyumludur. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan Yükseköğretimde Uluslararasılaşma Strateji Belgesi (2018-2022) için bakınız: https://www.yok.gov.tr/Documents/AnaSayfa/Yuksekogretimde_Uluslararasilasma_Strateji_Belgesi_2018_2022.pdf

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın uluslararasılaşma stratejisi akademik yeteneklerin yanı sıra kültürlerarası ve sosyal yeteneklerin geliştirilmesine önem vererek, yükseköğretim sisteminin küresel rekabet edebilme gücünü arttırmayı amaçlamaktadır. Uluslararasılaşma, yükseköğretim kurumlarının rekabet gücü ve sürdürülebilirliği açısından daha fazla önem kazanmaktadır. Ayrıca, uluslararasılaşma kapsamında geliştirilen kurumlararası iş birliklerinin araştırma faaliyetlerine yönelik yatırım maliyetini düşürdüğünü ve uluslararası uzmanların etkileşimden doğan bilgi birikimini arttırdığı düşünülmektedir. Uluslararası öğrenciler gerek küresel eğitim diplomasisinin bir parçası olarak gerekse üniversitedeki çok kültürlü akademik, sosyal hayatın parçası olarak yükseköğretim sisteminin uluslararasılaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bunun yanı sıra, uluslararası öğrencilere eğitim hizmeti sunumu, ülkemizin hizmet ihracatının bir parçasıdır (Daha fazla bilgi için bakınız: Nasır, 2019; Higher Education Council, 2019).

Dokuz Eylül Üniversitesi, küreselleşme, dijitalleşme ve kişilerin uluslararası hareketliliğindeki artışı dikkate alarak, öğrencilerini uluslararası geçerliliği olan yeteneklerle mezun etmeyi amaçlamaktadır. Dokuz Eylül Üniversitesi’nin uluslararasılaşma stratejisi, öğrenci ve araştırmacıların uluslararası hareketliliğinin yanı sıra araştırma fon kaynaklarının uluslararasılaşması ile üniversitemizde eğitim ve araştırma kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla uluslararası stratejik ortaklıkların geliştirilmesini kapsamaktadır. Bu nedenle, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin uluslararasılaşma stratejisi üniversite hayatının tüm alanlarına yayılan çok yönlü ve uzun vadeli bir stratejidir.

Dokuz Eylül Üniversitesi, uluslararasılaşma stratejisini akademik personelden idari personele, öğrencilerden mezunlara kadar geniş katılımlı paydaşlarla ortak sahiplenme duygusunu geliştirerek uygulamaktadır.

Dokuz Eylül Üniversitesi’nin uluslararasılaşma stratejisi iki temel amaç ve bu amaçları gerçekleştirmeye yönelik hedefler içermektedir. Temel stratejik amaçlar (I) Dokuz Eylül Üniversitesi’nin yükseköğretim alanında çekim merkezi haline getirilmesi ve (II) Dokuz Eylül Üniversitesi’nin uluslararasılaşmada kurumsal kapasitesinin artmasını sağlamaktır.

Dokuz Eylül Üniversitesi’nin yükseköğretim alanında çekim merkezi haline getirilmesi (stratejik amaç I) kapsamında belirlenen hedefler:

Hedef 1.1: Uluslararası öğrenci sayısının artırılması

Hedef 1.2: Uluslararası öğretim elemanı sayısının arttırılması

Hedef 1.3: Tersine beyin göçü ile öğretim elemanı çekilmesi

Hedef 1.4: Uluslararası öğrenci ve öğretim elemanı değişimi alanında iş birliğinin ve değişim programlarına katılımcı sayısının arttırılması

Hedef 1.5: Uluslararası öğrencilere yönelik barınma olanaklarının arttırılması

Hedef 1.6: Uluslararası iş birliği potansiyelinin arttırılması

Hedef 1.7: Uluslararası görünürlüğünün arttırılması

Hedef 1.8: Yabancı dilde eğitim veren program sayısının artırılması

Hedef 1.9: Akademisyenlerin yabancı dilde eğitim verme kapasitelerinin arttırılması

Dokuz Eylül Üniversitesi’nin uluslararasılaşmada kurumsal kapasitesinin artmasını sağlama (stratejik amaç II) amacına yönelik belirlenen hedefler ise

Hedef 2.1: “Uluslararası İlişkiler Daire Başkanlığı”nın ihdas edilmesi

Hedef 2.2: Uluslararası ilişkiler alanında nitelikli ve yeterli insan kaynağı temini

Hedef 2.3: Uluslararasılaşma alanında mevzuat, güncel gelişmeler ve eğilimler konusunda kurumlar arası iletişim mekanizmaları oluşturulması

Hedef 2.4: Hedef/Odak ülkelerdeki dış temsilciliklerimizde “akademik müşavir” sıfatıyla yükseköğretim alanından sorumlu personel istihdam edilmesinin sağlanması

Dokuz Eylül Üniversitesi’nin uluslararasılaşma stratejisi, üniversitenin stratejik planı ile yakından ilgilidir ve akademik ve idari birimlerin uluslararasılaşma sürecine katılımıyla gerçekleşmektedir.

Yukarıda belirtilen uluslararasılaşma strateji hedefleri, aşağıda belirtilen altı boyut ile ilgilidir; eğitim ve araştırma deneyiminin kalitesi her boyutta önceliklidir.

1. Araştırma ve bilginin transferi (istihdam edilen yabancı uyruklu öğretim üyesi sayısını, istihdam edilen yabancı uyruklu doktoralı öğretim görevlisi ve araştırmacı sayısını arttırmak)
2. Uluslararası öğrenci deneyimi (yabancı uyruklu öğrenci sayısını arttırmak)
3. Akademik personelin değişim hareketliliği (uluslararası değişim programları kapsamında gelen ve gönderilen akademik personelin sayısını arttırmak)
4. Öğrencilerin değişim hareketliliği (uluslararası değişim programları kapsamında gelen ve gönderilen öğrenci sayısını arttırmak)
5. Uluslararası fon kaynakları (öğretim elemanlarının aldığı uluslararası fonlara dayalı proje sayısını arttırmak)
6. Uluslararası ortaklıklar (yurt dışındaki üniversiteler veya kurum ve kuruluşlar ile ortak yürütülen proje sayısını arttırmak)

Eğitim ve araştırma alanındaki uluslararası iş birlikleri sadece bilgi transferini sağlamakla kalmayıp, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin küresel ölçekte görünürlüğünü arttırmaktadır. Ayrıca, DEÜ küresel tanınırlığını arttırmak için küresel fuarlar ve toplantılara katılmakta ve uluslararasılaşma stratejisindeki öncelikleri paydaşlarına duyurmaktadır. Çeşitli akademik ağların üyesi olarak DEÜ, yurt dışındaki üniversitelere ulaşmayı hedeflemektedir. “Study in İzmir”, İzmir kentindeki 9 üniversiteyi biraraya getiren ve İzmir’i uluslararası öğrenci ve araştırmacılar için çekim merkezi yapmayı amaçlayan bir platformdur. DEÜ ayrıca şu akademik ağlara üyedir: European University Association (EUA), Consortium of lnstitute of Higher Education in Health and Rehabilitation in Europe (COHERE), International Association of Maritime Universities (IAMU), European Network for Accreditation Of Engineering Education (ENAEE), lnternational Engineering Alliance, BUSINET, NICE Network.

Küresel Yükseköğretim Ve Araştırma Sistemi ile uyum ve uluslararasılaşma Dokuz Eylül Üniversitesi’nin öncelikleri olmuştur. DEU, uzun süredir Avrupa Yüksek Öğretim Alanının bir parçası olmuştur. DEU, Yüksek Öğrenim için Erasmus Beyannamesi (ECHE) ile ödüllendirilmiştir. Yüksek Öğrenim için Erasmus Beyannamesi, “bir yükseköğretim kurumunun Erasmus + kapsamında gerçekleştirebileceği Avrupa ve uluslararası işbirliği faaliyetleri için genel kalite çerçevesini sağlaması ve uluslararasılaşma açısından önemlidir. ECHE ödülü, bir Program ülkesinde bulunan ve bireylerin öğrenme hareketliliği ve / veya Erasmus + kapsamında yenilik ve iyi uygulamalar için işbirliğine katılmaya istekli olan tüm yükseköğretim kurumları için bir ön koşuldur. Buna ek olarak, Erasmus Yüksek Öğrenim Beyannamesi (ECHE), Avrupa üniversitelerinin uluslararasılaşma politikalarında ve hareketlilik faaliyetlerinin somut uygulamasında mükemmelliği teşvik etmek için hayati öneme sahiptir ”(Avrupa Komisyonu 2016).

Dokuz Eylül Üniversitesi, Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) Etiketi ve Diploma Eki (DE) Etiketi almıştır. Bu etiketler, Avrupa Yüksek Öğretim Alanında uluslararasılaşma araçlarıdır. Avrupa Kredi Transfer Sistemi ve Diploma Eki, yeterliliklerin tanınması ve yurtdışındaki hareketlilik süreleri ile ilgili sorunların üstesinden gelerek yükseköğretim kurumları arasında öğrenci hareketliliğini kolaylaştırır. Bu AKTS etiketi ve Diploma Eki Etiketi, öğrenci hareketliliği için akademik yeterliliklerin tanınmasına ilişkin prosedürlerin uygulanmasındaki mükemmelliği üzerine Dokuz Eylül Üniversitesi’ne verilmiştir.

DEU, Avrupa, Asya, Afrika ve Orta Doğu’nun kesişme noktasında bulunan coğrafi konumundan büyük ölçüde yararlanmaktadır ve coğrafi olarak dağınık bir uluslararasılaşma stratejisine sahiptir (hem AB hem de AB dışı ülkeleri kapsar). DEU, birçok Avrupa ülkesiyle değişim programlarına aktif olarak katılmaktadır. 2003 – 2004 akademik yılı itibarıyla Erasmus Hareketlilik Programına katılan Dokuz Eylül Üniversitesi’nin 2018-2019 akademik yılı itibarıyla 355 kurumlar arası anlaşması bulunmaktadır. Yine Dokuz Eylül Üniversitesi’nden 2.221 öğrenci eğitim için yurt dışına gönderilmiş ve 1.028 öğrenci yurt dışından üniversiteye gelmiştir. DEÜ’deki Erasmus değişim fırsatları hakkında daha fazla bilgi edinmek için http://international.deu.edu.tr/en/erasmus-ogrenci-hareketliligi/ adresini ziyaret ediniz.

Dokuz Eylül Üniversitesi, coğrafi ayrım gözetmeksizin dünyanın her yerindeki yükseköğretim kurumları ile değişim fırsatlarını içeren Mevlana Değişim Programı’nda da yer almaktadır. Öğrenciler yurtdışında bir (minimum) veya iki (maksimum) dönem eğitim görebilir ve akademik personel yurtdışında bir haftadan (minimum) üç aya (maksimum) kadar ders verebilir. Buna göre, herhangi bir ülkeden öğrenci ve akademik personel, Türk yükseköğretim kurumlarının ev sahipliğinde ders almak veya ders vermek için bu programdan yararlanabilir. Mevlana Değişim programı hakkında daha fazla bilgi edinmek için http://international.deu.edu.tr/en/mevlana/ adresini ziyaret ediniz.

DEÜ’nün ayrıca 2018 yılı itibariyle dünya çapında 76 eğitim ve araştırma merkezi ile ikili akademik işbirliği bulunmaktadır. Akademik işbirliklerine ilgi duyuyorsanız lütfen http://international.deu.edu.tr/en/akademik-isbirligi-anlasmalari/ adresini ziyaret ediniz.

Uluslararasılaşma stratejisinin bir parçası olarak, tüm derece programlarının ders / konu başlıklarına Dokuz Eylül Üniversitesi web sitesinden kolayca ulaşılabilir. Dokuz Eylül Üniversitesi ders kataloğunu ulusal dilde ve İngilizce olarak yayınlamaktadır. İlgili tüm taraflar, sunulan nitelikler, öğrenme, öğretme ve değerlendirme prosedürleri ve programların düzeyini içeren kurumun öğrenme ortamı hakkında ayrıntılı, kullanıcı dostu ve güncel bilgiler sağlayan kataloğa kolayca erişebilir. Ders kataloğu aynı zamanda program çıktıları hakkında bilgi ve program ve dersler için iletişim bilgilerini içerir. Ders kataloğu üniversitenin ana sayfasında mevcuttur ve buradan ulaşabilirsiniz: http://debis.deu.edu.tr/ders-katalog/2020-2021/eng/index.html

2019-2020 Akademik Yılı itibariyle kurumumuzda, 70.158 öğrenci eğitim görmektedir. Bunlar arasında, 115 ülkeden gelen 1.352 uluslararası öğrenci bulunmaktadır. Yine üniversitemizde 2019 yılı itibariyle 3.657 akademik ve 4.824 idari personel görev yapmaktadır.

Dokuz Eylül Üniversitesi bugün; İzmir’in dört bir yanında; 10 Enstitü, 18 Fakülte, 3 Yüksekokul, 1 Konservatuar, 6 Meslek Yüksekokulu, 1 Uygulama ve Araştırma Hastanesi ve 60 Uygulama ve Araştırma Merkezi ile bilimsel araştırma ve yükseköğretim görevini, kaliteli toplumsal hizmet anlayışı ile sürdürmektedir.

Yukarıda belirtildiği gibi, DEU’nun hareketlilik faaliyetlerinin en önemli hedef grupları, yurtdışında yaşayan araştırmacılar, gelen / giden öğrenciler (ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora), öğretim ve araştırma personelidir. DEÜ, uluslararası araştırmacılar için bir çekim noktası olmayı, beyin göçünün akışını tersine çevirmeyi ve ortak lisans ve çift diploma programları geliştirerek uluslararası profilini güçlendirmeyi hedefliyor. Bu bağlamda DEU, İşletme, Ekonomi ve Uluslararası İlişkiler programlarında University at Albany, State University of New York (SUNY), (USA) ile ve Deniz İşletmeleri Yönetimi, Deniz Taşımacılığı Mühendisliği ve Gemi Mühendisliği programlarında Maine Maritime Academy (ABD) ile çift diploma programları sunmaktadır. Temel hedeflerimizden biri, hem lisans hem de lisansüstü düzeyde çift diploma programlarını artırmaktır.

İzmir bölgesi için stratejik öneme sahip teknoloji geliştir­me bölgelerinden biri olan Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi (DEPARK); Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesinde iki farklı yerleşkede yer almaktadır. Mevcutta 100’un üzerinde Ar-Ge firmasına, 1000’i aşkın Ar-Ge personeline ev sahipliği yapmaktadır. DEPARK, İnciraltı Yerleşkesi’nde bulunan DEPARK Zeytin Binası ve Nar Kompleksi ile Tınaztepe Yerleşkesi’nde bulunan Alfa ve Beta binalarından oluşmaktadır. Ar-Ge ve inovasyon tabanlı projeler ve işbirlikleri ile yerel ve ulusal kal­kınma hedefli girişimciliğin gelişimine katkı sunan DEPARK farklı sektörlerden şirketle­re ait Ar-Ge projelerini, girişimci ve girişimci adaylarının ön-kuluçka ve kuluçka süreçle­rini, sektörel projeleri geliştirerek şirketleşme/uluslararasılaşma yolunda teknopark ortamının avantajlarını bünyesinde barındırmaktadır. Ayrıca, ulusal ve uluslararası girişimcilik ekosistemini kapsayan etkinlikler yoluyla güçlü bir iletişim ağı içerisinde yer almaktadır. Öğrencilerimiz DEPARK’ta faaliyet gösteren firmalarda staj ve iş imkânına sahiptir ve Ar-Ge ve inovasyon projelerini Bambu Hızlandırma ve Ön Kuluçka Merkezi’nde geliştirerek şirketlerini teknopark avantajları ile DEPARK’ta kurabilmektedir. Ayrıca, öğrencilerimiz DEPARK tarafından düzenlenen veya paydaşı olunan proje maratonlarına (Hackathon), ulusal ve uluslararası etkinliklere ve yarışmalara (Startup Weekend, Glo­bal Game Jam, Fishackathon vb.) katılabilirler ve projelerine finansman desteği sağlayabilirler. DEPARK, öğrencileri geleceğin girişimcileri olarak görmekte ve onlara ihtiyaç duydukları girişimcilik et­kinlikleri (eğitim, mentorluk, danışmanlık, vb.) ile katkıda bulunmaya devam etmektedir.

Uluslararası öğrenciler için burs olanakları açısından, Türkiye Bursları programı iyi bir fırsat yaratmaktadır. Burs, uluslararası öğrenciler ve araştırmacılar için Türkiye’deki en prestijli üniversitelerde lisans, yüksek lisans, araştırma ve dil eğitimi fırsatları da dâhil olmak üzere her eğitim seviyesi için tasarlanmış çeşitli programlar için burs sunmaktadır. 2012’de hayata geçirilen “Türkiye Bursları” 2019 yılında yaklaşık 150 bin başvuru almıştır.
Türkiye Bursları, finansal destek sağlamasına ek olarak öğrencilerin üniversitelerde istedikleri programlara yerleştirilmesini de kapsamaktadır ve bu özelliğiyle dünyadaki diğer burs programlarından ayrışmaktadır. Üniversite eğitimi dışında, Türkiye’de geçirmiş oldukları süre boyunca müfredat dışı sosyal, kültürel ve akademik aktivitelerden faydalanma olanağı da sağlanmaktadır. Daha fazla bilgi için ziyaret edin. www.turkiyeburslari.gov.tr

Dokuz Eylül Üniversitesi zengin bir mezun ağına sahiptir ve uluslararası mezunlar üniversitenin uluslararasılaşma stratejisinin önemli unsurlarıdır. Kariyer Planlama ve Mezun İlişkileri Ofisi, öğrencilere iş yaşamları için en iyi hazırlığı sağlamak, öğrenciler, iş dünyasının temsilcileri ve uluslararası mezunlar arasında bağlantılar kurmak, öğrenci ve mezunlarına hedefleri doğrultusunda rehberlik hizmeti vermek ve üniversitemizin aday öğrenciler tarafından tercih edilirliğini artırmak üzere çalışan bir birimdir. Birim; Üniversitemizde okumaya hak kazanan tüm öğrencilerin, kayıttan itibaren kurumsal uyum ve bağlılıklarını sağlamak, kendi potansiyellerini ve kariyer yönelimlerini keşfetmelerine, kariyer hedeflerini belirlemelerine destek olmak, öğrencileri, ülke koşulları ve günümüz gerçekleri doğrultusunda çalışma yaşamına en iyi şekilde hazırlamak ve mezunlarımızın istihdam edilebilirliklerini arttırmak amacıyla çalışmaktadır.

Kaynaklar:

European Commission (2016). ECHE Monitoring Guideline. Available at: https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/sites/erasmusplus2/files/eche-monitoring-guide_en_0.pdf

Knight, J. (2008). Higher Education in Turmoil. The Changing World of Internationalization. Rotterdam and Taipei: Sense.

Nasır, A. (2019). Uluslararasılaşma Politikası (Internationalisation Strategy).  Quality Board of Higher Education. Available at: https://portal.yokak.gov.tr/makale/kurumun-uluslararasilasma-politikasi/

Higher Education Council (2019). Türk Yükseköğretiminin Uluslararasilaşmasi: Fırsatlar ve Tehditler Çalıştayı (Workshop on Internationalisation of  Turkish Higher Education: The Opportunities and Threats), https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2019/turk-yuksekogretiminin-uluslararasilasmasi-firsatlar-ve-tehditler-calistayi.aspx .